در انگلیس دولت این کشور شب و روز از تغییرات اقلیمی و از کاهش وابستگی به سوخت فسیلی و ایجاد توزان بین تولید و مصرف اکسیژن حرف می زند. قرار است در آینده ای دور، تولید و مصرف اکسیژن برابر شوند. به این می گویند وضعیت خنثای کربنی یا وضعیت صفر.
درانگلیس روی انرژی بادی تمرکز زیادی می شود. البته با وجود کمبود آفتاب، طبیعی است که تنها منبع قابل توجه باد باشد. با این حال سال گذشته به دلیل کمبود باد بخش قابل توجهی از این انرژی محقق نشد. اکنون بیش از نیمی از برق کشور توسط نیروگاه های گازی تولید می شود. تولید کننده دوم قرار بود نیروگاه های بادی باشند با ۱۵ درصد که به کمبود باد برخوردند و پس از آن نیروگاه های اتمی با تولید حدود ۱۰ درصد برق کشور در رتبه سوم هستند.
با وجود کمبود آفتاب ادعا می شود که ۱۰ درصد از برق کشور از طریق انرژی خورشیدی تامین می شود که باورش سخت است. در این میان ۶ درصد از برق نیز وارداتی است که عمدتاً از فرانسه وارد می شود و اکنون زیر سایه روابط تیره دو کشور قرار دارد.
در حالی که بیش از نیمی از برق کشور توسط نیروگاه های گازی تولید می شوند، قیمت عمده فروشی جهانی گاز از ابتدای سال میلادی ۵۰۲ درصد افزایش یافته است. این به نفع کشورهای تولید کننده گاز از جمله آمریکا، روسیه و قطر است.
در فرانسه وضع کمی بهتر است آن هم از این جهت که حدود ۸۰ درصد تولید برق اتمی است و با وجود آفتابی تر بودن فرانسه، ۱۲ درصد برق خورشیدی باورپذیر می نماید. در فرانسه گاز فقط حدود ۷ درصد از برق کشور را تولید می کند واین یعنی وابستگی کمتر به قیمت جهانی گاز. اکنون در انگلیس بیشتر خانواده ها با افزایش گاه تا سه برابر قیمت انرژی و گرمایش روبرو شده اند که با توجه به بحران اقتصادی و بیکاری و کاهش حمایت های دولت، زمستانی سخت و طولانی در پیش خواهند داشت.
ذغال سنگ یکی از منابع مهم تولید برق در جهان و از جمله در کشورهایی مانند آلمان و هند است. انگلیس مدعی است که بیشتر نیروگاه های ذغالی خود را برچیده است. در هند ۷۵ درصد برق کشور از ذغال سنگ تولید می شود که برای تولید مقدار مشابه انرژی الکتریکی، دو برابر بیشتر از گاز طبیعی، دی اکسید کربن تولید می کند.
حال انگلیس با برگزاری کنفرانس گلاسکو امید داشت که در برابر آن ۵۰۰ درصد افزایش قیمت جهانی گاز، کارتی رو کرده و با تاریک نشان دادن آینده سوختهای فسیلی، ولو به طور موقت از اهمیت استراتژیک آنها بکاهد. اما ظاهراً این شگرد در برابر کشورهای تولید کننده گاز طبیعی از جمله روسیه به عنوان دومین تولید کننده گاز طبیعی کارگر نیفتاد.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در این کنفرانس شرکت نکرد و آمریکا، اولین تولید کننده گاز طبیعی، با وجود پیوستن مجدد بایدن به توافق پاریس، هنوز آن را در مجلسین کشور از تصویب نگذرانده است. این یعنی رئیس جمهوری بعدی می تواند فرمان بایدن را پاره کند.
انگلیس با تولید نزدیک به نیم میلیارد تن گاز دی اکسید کربن حدود ۳ درصد از کل دی اکسید کربن جهان را تولید می کند. با توجه به جمعیت این کشور، رقم ۳ درصد بیشتر از میانگین جهانی است. آمار و ارقام نشان می دهد که ایران با توجه به جمعیتی بیشتر از انگلیس فقط ۱.۸ درصد دی اکسید کربن جهان را تولید می کند. تصعید کربن انگلیس از زمان انقلاب صنعتی یعنی حدود ۱۷۵۰ میلادی تا کنون ۸۰ میلیارد تن تخمین زده می شود. به نظر می رسد کاهش تولید این گاز در آمارهای سالهای اخیر انگلیس بیشتر معلول افزایش قیمت سوخت و انرژی و سپس زیباسازی آمارها باشد.
همچنین باید توجه کرد که انگلیس به دلیل در اختیار داشتن قلمروهای ماوراء بحار می تواند تقلب کرده و بخشی از تولید دی اکسید کربن خود را خارج از خاک اصلی انجام دهد. از جمله این زیبا سازی های آماری می توان به این نکته اشاره کرده که تولید دی اکسید کربن از مخازن توزیع سوخت برای کشتی ها و پروازهای بین المللی با وجود افزایش تا دوبرابری در سالهای اخیر، در داخل آمار به حساب نیامده است. دولت انگلیس می گوید تولید این گاز از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ به میزان ۳ درصد و از ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹ به میزان ۴۴ درصد کاهش داشته است.
بیشترین عامل تولید گازهای گلخانه ای در این کشور در درجه اول صنعت حمل و نقل و سپس تولید الکتریسیته است به ترتیب با ۲۷ و ۲۱ درصد از کل تصعید. بخش تجاری با ۱۷ درصد، مسکونی با ۱۵ درصد و کشاورزی با ۱۰ درصد در مراتب بعدی قرار دارند. گفته می شود ایران مسئول تولید ۱.۸ درصد از گازهای گلخانه ای است، در برابر ۳ درصد انگلیس. با این حال ایران متعهد شده است ۱.۳ درصد از کاهش جهانی را متقبل شود و انگلیس تنها ۱.۵۵ درصد. این یعنی ایران به نسبت ۳۸ درصد بیشتر متعهد شده است.
آمار مخفی سوخت بیولوژیک
انگلیس برای تولید انرژی بیش از پیش به سوزاندن چوب روی آورده است. اکنون میزان چوب سوزانده شده برای تولید برق از ذغال سنگ به مراتب بیشتر است. بزرگترین تولید کننده دی اکسید کربن در انگلیس اکنون نیروگاه Drax است که می توان آن را نیروگاه همه چیز سوز نامید، از کوک (تفاله پالایشگاه نفت) تا چوب و زباله. با این حال چوب سوخت اصلی این نیروگاه را تشکیل می شود. سالانه ۸ میلیون تن چوب در این نیروگاه سوزانده می شود که ۱۲ درصد از برق انگلیس را تامین کرده و نزدیک به ۱۶ میلیون تن دی اکسید کربه وارد جو می کند.
نکته جالب اینجاست که آلودگی این نیروگاه و تولید دی اکسید کربن آن در آمارهای انگلیس منظور نمی شود. صاحبان این صنعت مدعی هستند که این یک انرژی با تصعید «صفر» به حساب می آید، چرا که اکسیژن مصرف شده توسط سوزاندن چوب، قبلاً توسط تولید همین چوب ایجاد شده و پس سر به سر است. از این نوع نیروگاه ها به تعداد در اتحادیه اروپا نیز دیده می شود.
در حاشیه کنفرانس گلاسکو این نکته مورد توجه ناظران قرار گرفت که رهبران و نمایندگاه بیش از ۱۲۰ کشور جهان برای سفر هوایی خود به آنجا چقدر دی اکسید کربن تولید کرده اند. در یکی دو روز اول فقط ۴۰۰ هواپیمای خصوصی در فرودگاه گلاسکو به زمین نشسته است. لیز تراس وزیر خارجه انگلیس در برابر این سوال مدعی شد که گاز تولید شده توسط این پروازها ناچیز و بی اهمیت است.
کنفرانس گلاسکو تا کنون برای انگلیس یک شکست تمام عیار بوده است. آنطور که انتظار می رفت از کنفرانس استقبالی نشد. ولادیمیر پوتین و رئیس جمهور آفریقای جنوبی، برزیل و نخست وزیر ژاپن در این اجلاس شرکت نکرده، رئیس جمهور ترکیه نیز علیرغم اظهار تمایل قبلی از شرکت امتناع کرد. پاپ نیز از میان رهبران غیر سیاسی در این کنفرانس غایب بود. حتی ملکه انگلیس نیز به بهانه بیماری خود را دور نگه داشت.
بدین ترتیب کنفرانس با شرکت رئیس جمهور آمریکا، بوریس جانسون و یکی دو رهبر از میان کشورهای بسیار نزدیک به انگلیس مانند هند و کانادا برگزار شد. یادآور کلوپ کشورهای انگلیسی زبان که بوریس جانسون قبلاً نویدش را داده بود. از این میان بوریس جانسون خود به تغییرات اقلیمی اعتقاد قلبی ندارد و جو بایدن نیز کشوری را نمایندگی می کند که قبلاً از توافق پاریس خارج شده و فقط با حکم رئیس جمهور دوباره به آن پیوسته است. این یعنی مجلسین آمریکا آن را تصویب نکرده اند و هر رئیس جمهور بعدی می تواند حکم بایدن را باطل کند.
کشورهای تولید کنند نفت و گاز نیز بلوف بوریس جانسون را خوانده و تحت تاثیر قرار نگرفتند. اما برای رعایت ظاهر همه وعده رسیدن به نقطه صفر تا سال های دور مانند ۲۰۶۰ و ۲۰۷۰ را دادند از جمله روسیه و عربستان سعودی. تا آن موقع هم کی مرده و کی زنده است. یک نشانه موفقیت این کنفرانس می توانست کاهش اهمیت و در نتیجه قیمت گاز طبیعی باشد که تا این لحظه اتفاق نیفتاده است. روشن است که انرژی فسیلی تا سالها به عنوان منبع اصلی انرژی باقی مانده و دنیا با نظام اقتصادی فعلی نخواهد توانست کار زیادی در جهت کاهش وابستگی به آن انجام دهد.